زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

دائمه مطلقه با وجودیه لا دائمه در شکل دوم





دائمه مطلقه با وجودیه لا دائمه در شکل دوم، از اصطلاحات علم منطق بوده و از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم می‌باشد.


۱ - توضیح اجمالی



دائمه مطلقه با وجودیه لا دائمه در شکل دوم از اصطلاحات علم منطق بوده و از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم می‌باشد.

۱.۱ - قیاس مختلط


«قیاس مختلط» قیاسی است که صغری و کبری آن از قضایای موجهه ترکیب یافته باشد.
یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم عبارت است از: اختلاط قضیه دائمه مطلقه (صغرا) با وجودیه لادائمه (کبرا).

۲ - قواعد استخراج نتایج شکل دوم



بعضی از منطق‌دانان شیوه‌های استخراج نتایج قضایای موجهه شکل دوم را در چهار قاعده منضبط کرده‌اند:

۲.۱ - قاعده اول


اگر یکی از دو مقدمه قیاس، ضروریه یا دائمه باشد نتیجه، دائمه مطلقه خواهد بود.

۲.۲ - قاعده دوم


هر گاه هیچ‌یک از دو مقدمه دائمه یا ضروریه نباشد اگر صغرا به قید» لاضرورت» و «لادوام» مقیّد نباشد عین جهتی که در صغرا موجود است به نتیجه نقل می‌شود.

۲.۳ - قاعده سوم


اگر هیچ‌یک از دو مقدمه دائمه یا ضروریه نباشد و صغرا مرکّب، یعنی مقیّد به «لادوام» یا «لاضرورت» باشد، قید، اسقاط و بقیه جهت از صغرا به نتیجه منتقل می‌شود.

۲.۴ - قاعده چهارم


اگر هیچ‌یک از دو مقدمه دائمه یا ضروریه نباشد و صغرا دارای هر گونه ضرورت غیر دائمه، یعنی ضرورت وصفیه یا وقتیه باشد، ضرورت، اسقاط و نتیجه به بقیه آن جهت موجَّه می‌شود.
بنابراین، نتیجه حاصل از اختلاط قضیه دائمه مطلقه با وجودیه لادائمه طبق قاعده اول، دائمه مطلقه خواهد بود؛
مثال: دائماً هیچ سنگی خندان نیست و هر انسانی در یک زمانی خندان است، نه همیشه؛ پس دائماً هیچ سنگی انسان نیست.
[۳] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴.
[۴] مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۱۵-۳۱۸.
[۵] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۷۴.


۳ - پانویس


 
۱. طوسی، نصیرالدین، اساس الاقتباس، ص۲۲۳ -۲۳۶.    
۲. حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۱۱۸-۱۲۱.    
۳. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴.
۴. مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۱۵-۳۱۸.
۵. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۷۴.
۶. مشکوة الدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه تالیف صدرالدین شیرازی، ص۴۵۲-۴۵۳.    


۴ - منبع



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «دائمه مطلقه با وجودیه لا دائمه در شکل دوم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۵.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.